Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Canan İnce Börekci, empati gelişiminin doğuştan temeli bulunsa da yaşla birlikte olgunlaşan bir süreç olduğunu vurguladı. Dr. Börekci, empatiyi “başkasının duygusunu fark etme, anlama ve buna uygun tepki verme becerisi” olarak tanımlayarak, bebeklerin ilk yıllarda verdikleri tepkilerin aslında duygusal bulaş ile ilişkili olduğunu söyledi. “Zamanla çocuk, ‘ben’ ve ‘sen’ ayrımını öğrendikçe, karşısındakinin duygusunu anlamaya başlar” dedi.
İlk sinyaller bebeklikte
0-2 yaş döneminde bebekler, başkasının ağlamasına tepki gösterse de bu bilinçli empati değil, duygunun yansımasıdır. Anne babaların bu dönemde çocuklarının duygularını yansıtmaları ve sakin ses tonuyla güven vermeleri önemlidir.
2-4 yaş arasında somut tepkiler
Bu dönemde çocuk hâlâ kendi merkezindedir ancak başkasının üzüldüğünü fark edebilir. Çözümü kendi bakış açısından kurar. Örneğin ağlayan arkadaşına kendi oyuncağını verebilir. Ailelerin duygulara isim koyması ve küçük yardım görevleri vermesi empatiyi destekler.
4-6 yaşta neden-sonuç ilişkisi
Çocuk, duyguların nedenlerini anlamaya başlar. “O üzgün çünkü oyuncağı kayboldu” diyebilir. Günlük hayatta gördüğü durumlar üzerine konuşmak, hikâyelerde karakterlerin duygularını sorgulamak bu dönemde yararlıdır.
7 yaş ve sonrası bilinçli empati
Empati, bu yaşlardan sonra daha bilinçli hâle gelir. Çocuk, karşı tarafın bakış açısını anlamaya başlar. Dr. Börekci, “Duygular karmaşık olabilir. Kazanmasına sevindi ama senin kaybetmene üzüldü. Bu ikisi bir arada olabilir” örneğiyle ailelerin çocuklarına farklı bakış açılarını rol oyunlarıyla deneyimletmesini önerdi. Uzman, her yaş döneminde ebeveynlerin sevgi, anlayış ve rehberlik ile çocuklarının empati gelişimini güçlendirebileceğini vurguladı. (Kaynak: Doktor Takvimi)
