UŞAK’TA CUMHURİYET ÖNCESİ VE SONRASI LİSE FAALİYETLERİ: UŞAK ÜLKÜ LİSESİ

Uşak’ın Türkiye eğitim tarihinde önemli bir yeri vardır.Bir çok ilde lise yokken Uşak’ta lise muadili bir okul olan İdadi 1 Eylül 1914 de açılmıştır.Uşak’ın işgali üzerine Eylül 1920 de kapatılan okul kurtuluştan sonra Eylül 1922 de tekrar açılmıştır.1923 de lise adını alan okul 1924 de ortaokula dönüştürülerek Uşak Orta Mektebi adını almıştır.1930 yılına kadar eğitim öğrenime devam eden okul bu tarihte şimdiki Halit Ziya Uşaklıgil okulunun bulunduğu binaya taşınmıştır. Uşak bu lisenin kapatılmasından sonra onbeş yıl (1924-1939) lisesiz kalmıştır.Atatürk 1 Kasım 1925’de mecliste yaptığı konuşmada devletin yanında varlıklı kişilerin de okullar açmasını önemle tavsiye etmiştir. Bu tavsiye ilk meyvelerini 31 Ocak 1928 de Türk Maarif Cemiyetinin kurulmasıyla vermiştir. Atatürkün yakın çevresinden olup 1920-1940 arasında milletvekili olan Hamdi Ülkümen’in (1889-1968) ideali İnkilap Liseleri açarak ahlakça,terbiyece,bilgice,inkilabın istediği gençliği yetiştirmektir.Hamdi Ülkümen 1 Ekim 1939 da Uşak’ta özel Ülkü Lisesini açmıştır. Uşak Ülkü Lisesi ilk yıllarında başarılar göstermiştir.1941 yılında okula gelen müfettişler mevcut uygulamaların yönetmenliklere uygun olmadığını tesbit etmiştir.Bunun üzerine Hamdi Ülkümen okulu kurulan”Uşak Kültür Kurumu”na bırakmıştır.Haziran 1941 de göreve başlayan kurum Türk Maarif Cemiyetine başvurmuştur.Başvuru kabul edilmiş ve lise aralık 1942 de Türk Maarif cemiyetine devredilmiştir. Bu cemiyetin adı 1946 yılında Türk Eğitim Derneği olmuştur.TED Uşak Lisesinin başarılı çalışmaları nedeniyle 25 Nisan 1944 de MEBakanlığı onayı ile resmi liselere denkliği kabul edilmiştir.1950-1951 öğretim yılında Lise kapatılarak Uşak adeta cezalandırılmıştır. Uşak TED lisesi 1950li yılların başında nüfusa göre yüksek öğretime en çok öğrenci gönderen şehir olmuştur.Lise açık olduğu 11 yıl içinde 182 mezun vermiştir.Bu mezunların çoğu üniversiteyi bitirmiş ve önemli görevlerde bulunarak topluma yararlı olmuşlardır. Uşak Ortaokulu 1930-1951 arası aynı binada hizmet vermiş,1951 mart ayında yeni binasına geçmiştir.TED Uşak Lisesinin 1951 yılında kapatılmasıyla Uşak iki yıl daha lisesiz kalmıştır. Uşak’ın 1953 yılında il olmasıyla Uşak Orta okulu Uşak Lisesi adını almış ,ortaokul da lisenin ortaokul kısmı olarak öğretime devam etmiştir. İlişikte paylaştığım resimler Ülkü Lisesinin 1943-1944 yıllığında ve Eski Uşak face sayfalarında daha önce paylaşılmış resimlerdir. Yıllıktaki fotoğrafların büyük kısmını koleksiyon yapan arkadaşlar için sunuma koydum.  Bilgiler Bahattin Can’ın 2001 Uşak sempozyumunda sunduğu makaleden alıntılanmıştır.