Uşak – 1 Eylül 1922, yalnızca bir kentin özgürlüğe kavuştuğu tarih değil, aynı zamanda Türk milletinin bağımsızlık iradesinin tüm dünyaya ilan edildiği bir dönüm noktasıdır. Uşak, 29 Ağustos 1920’de Yunan ordusu tarafından işgal edildi. Şehrin stratejik konumu, demiryolu hattı ve İzmir’e açılan yol üzerindeki merkezi durumu, işgal kuvvetleri için kritik bir avantaj sağlıyordu. Ancak işgalin getirdiği baskı, yağma ve zulüm, Uşak halkını yıldırmadı. Kentte Kuva-yi Milliye’ye katılım yüksek oldu ve halk, kırsalda direniş örgütlenmelerini destekledi. İki yıl süren işgal, sosyal hayatı ve ekonomiyi sarsarken, bağımsızlık inancı daha da güçlendi.
Büyük Taarruz’un Etkisi
26 Ağustos 1922’de Afyon Kocatepe’de başlayan Büyük Taarruz, Türk ordusunun üstün planlama ve kararlılığıyla kısa sürede sonuç verdi. 30 Ağustos’ta kazanılan Başkomutanlık Meydan Muharebesi, Yunan ordusunu bozgun hâline getirdi. Türk birlikleri, İzmir’e doğru hızla ilerlerken Uşak, düşmanın geri çekilişinde kilit bir güzergah haline geldi.
1 Eylül 1922: Uşak’ın Kurtuluşu
Türk ordusunun kararlı ilerleyişiyle 1 Eylül 1922 sabahı Uşak düşman işgalinden kurtarıldı. Şehir, uzun süren baskı ve zorbalığın ardından yeniden özgürlüğe kavuştu. Uşak’ın kurtuluşu, yalnızca bir şehrin değil, aynı zamanda Anadolu’nun yeniden ayağa kalkışının sembolü oldu.
Trikopis’in Esareti
Kurtuluş sürecinde en dikkat çekici gelişmelerden biri de Uşak topraklarında yaşandı. Yunan Orduları Başkomutan Vekili General Nikolaos Trikopis, geri çekilirken Uşak yakınlarında kurmaylarıyla birlikte esir alındı. Bu olay, Yunan ordusunun moralini tamamen çökertti ve savaşın seyrini Türkler lehine kesin biçimde değiştirdi. Trikopis’in esareti, Uşak’ı Kurtuluş Savaşı tarihine damga vuran bir şehir haline getirdi.
Cumhuriyet’e Giden Yolda Uşak
1 Eylül 1922’den sonra Uşak, yeniden Türk idaresine geçti ve kısa sürede toparlanmaya başladı. 1924’te Kütahya’ya bağlı kaza statüsünde kalmasına rağmen, Kurtuluş Savaşı’ndaki stratejik önemi ve gelişen yapısıyla 1953’te il statüsüne kavuştu. Böylece Cumhuriyet’in inşa sürecinde bölgesel bir merkez haline geldi.
Ulusal Hafızada 1 Eylül
Uşak’ın kurtuluşu, yalnızca bir yerel tarih olayı değildir. Anadolu halkının azminin, kararlılığının ve bağımsızlık inancının simgesi olarak ulusal hafızada önemli bir yer tutar. 1 Eylül, esaretin sona erdiği ve özgürlüğün yeniden filizlendiği gün olarak, hem Uşak’ın hem de Türkiye’nin ortak gururudur.
