Türkiye'nin Ege içlerinde yer alan Uşak, yalnızca konumuyla değil, adıyla da dikkat çeken şehirlerden biri. Binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan bu coğrafyada, "Uşak" ismi nereden doğdu sorusu hâlâ net bir cevaba kavuşmuş değil. Ancak hem akademik araştırmalar hem de halk arasındaki söylenceler, bu ismin kökenine dair zengin bir anlatı sunuyor.
Bazı tarihçilere göre Uşak ismi, eski dönemlerde bu bölgede yaşayan ve görev yapan genç savaşçılara ithafen verilmiş. Eski Türkçede "uşak", yiğit ya da genç asker anlamında kullanılıyordu. Bu da, Anadolu'ya göç eden Oğuz boylarının, yeni yerleşim alanlarına kendi sözcük dağarcıklarından adlar vermesiyle örtüşüyor. Başka bir rivayete göreyse, Uşak adı, Arapça kökenli "âşık" kelimesinden türemiş olabilir. Rivayetlerde geçen “Aşıklar Diyarı” tanımı, Osmanlı ve Selçuklu dönemlerinde bu topraklarda yaşayan halkların romantik hikâyeleriyle özdeşleştirilmiş. Hatta Evliya Çelebi'nin seyahat notlarında Uşak için “gönül ehlinin durağı” şeklinde tanımlar geçmektedir.
Bazı görüşler ise işin biraz daha pragmatik tarafında duruyor. Osmanlı döneminde saraya hizmet eden genç görevlilere “uşak” denildiği, bu şehre de saraya çok sayıda görevli gönderildiği için adının bu şekilde kaldığı öne sürülüyor. Bu görüş, dil bilimciler tarafından “yerleşim adı olarak yaygın kullanılan meslek isimlendirmeleri” teorisiyle destekleniyor.
Bir başka varsayım ise antik çağlardan kalma bir isim dönüşümünü işaret ediyor. Uşak'ın, Roma döneminde Flaviopolis olarak bilinen bir yerleşim olduğu, bu ismin halk arasında zamanla değişim geçirdiği ve bugünkü haline evrildiği düşünülüyor.
Hatta bazı eski kaynaklarda Temenos adlı mitolojik bir figürle bağlantılı olarak Temenothyrea adının geçtiği görülüyor. “Uşak” adının kesin olarak nereden geldiği tam anlamıyla belgelenmiş değil. Ancak her anlatım, bu şehrin geçmişine farklı bir pencere açıyor. Adının kökeni kadar, Uşak’ın tarih boyunca taşıdığı anlamlar da bu toprakların kültürel zenginliğini yansıtıyor.
