Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) bünyesinde faaliyet gösteren Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü (NATEN), enerji sektörü ve sanayide stratejik öneme sahip nadir toprak elementlerinin üretimi ve geliştirilmesi konusunda önemli bir aşamaya ulaştı. Türkiye’nin ilk NTE Cevher Zenginleştirme ve Saflaştırma Laboratuvarı devreye alındı. Nadir toprak elementlerinin ekonomik değere dönüştürülmesi amacıyla yürütülen çalışmalar, enerji ve savunma sanayisi başta olmak üzere birçok yüksek teknoloji sektöründe dışa bağımlılığın azaltılmasına katkı sağlayacak.
TENMAK NATEN Başkanı Belma Soydaş Sözer, yapılan çalışmalar hakkında bilgi vererek, “Eskişehir Beylikova’da bulunan sahamızdan elde edilen kaynağımızı uç ürüne kadar üretmek, aynı zamanda ikincil kaynak olarak tanımladığımız atıklardan nadir toprak elementleri ve diğer kritik madenleri geri kazanmak için çalışıyoruz” dedi.
Milli Teknolojiye Stratejik Katkı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın öncülüğünde yürütülen proje, milli kaynakların ekonomiye kazandırılması ve tedarik zincirinde sürdürülebilirliğin sağlanması hedeflerini destekliyor. 2018 yılında kurulan NATEN, 2020’den itibaren TENMAK bünyesinde çalışmalarını sürdürüyor. Yeni kurulan laboratuvar, Ar-Ge ve teknoloji geliştirme faaliyetlerinin yanı sıra nadir toprak elementlerinden uç ürünlerin üretimini de amaçlıyor.
Yerli Kalıcı Mıknatıs Üretimi Başlıyor
TENMAK NATEN, aynı zamanda Yerli Kalıcı Mıknatıs Üretim ve Ar-Ge Sistemini de devreye alıyor. Bu sistemle, külçe, şerit ve toz mıknatıs üretimi yapılabilecek; kalıp tasarımı, sinterleme ve manyetik alan uygulamaları gibi ileri mühendislik süreçleri geliştirilecek. Sözer, “Türkiye’nin enerji ve savunma sanayisi için kritik öneme sahip mıknatıs üretimini tamamen yerli imkânlarla gerçekleştirmeyi hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.
Atıktan Katma Değere
NATEN’in yürüttüğü projeler arasında, endüstriyel atıklardan nadir toprak elementlerinin geri kazanımı da yer alıyor. Bu kapsamda, geri dönüşüm temelli üretim modelleri geliştiriliyor. Sözer, bu yaklaşımın hem çevresel sürdürülebilirlik hem de ekonomik verimlilik açısından büyük önem taşıdığını vurguladı. Nadir toprak elementlerinin sadece çıkarılması değil, ileri teknolojik malzeme üretiminde kullanılması da NATEN’in öncelikleri arasında. TENMAK NATEN’in bu adımı, Türkiye’nin yüksek teknoloji üretim kapasitesini artıracak, savunma, enerji ve elektronik sanayilerine stratejik katkı sunacak bir dönüşüm olarak değerlendiriliyor. Türkiye, bu laboratuvar sayesinde kritik mineraller alanında kendi teknolojisini geliştiren ülkeler arasına girmeye hazırlanıyor. (Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı)
