Uşaklı Haldun Temel Ersan, Eski Uşak’ta gazete ve dergilerin tarihi hakkında, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Uşak’taki yayın hayatı 1936 yılında çıkarılan ‘Uşak Halkevi Dergisi’ ile başlamıştır. Bir yıl sonra 1937’de ikinci sayısı yayımlanan derginin sonraki yıllarda başka sayısı çıkarılmamıştır. Uşak’ta bu yıllarda matbaa bulunmadığı için sadece iki sayı çıkan derginin basım yeri İstanbul’dur .Uşak şehrinde basın sektörünün temeli olan ilk matbaanın açılması 1949 yılında olmuştur. Uşak eski Milletvekili ve belediye reislerinden Alaaddin Tiritoğlu’nun açılmasına önderlik ettiği matbaa Paşa Hanı altında, yirmi iki ortakla açılmıştır. Matbaa, basım işlerinin yanı sıra bir de ‘Kurultay’ adlı haftalık gazete çıkarmıştır. 1951 yılında ortaklarının anlaşamaması nedeniyle matbaa kapanmış, makine ve parçaları, ortaklardan biri tarafından Kütahya’ya nakledilmiştir” dedi.

Kurban Bayramı’nda Et Hijyenine Dikkat! Sağlık Bakanlığı'ndan Hayati Uyarılar
Kurban Bayramı’nda Et Hijyenine Dikkat! Sağlık Bakanlığı'ndan Hayati Uyarılar
İçeriği Görüntüle

Uşak’ın 1953 yılında il olmasından sonra basın sektöründe büyük gelişmeler yaşandı diyen Ersan, “Ancak Uşak’ta matbaa bulunmadığı için günlük çıkarılan gazetelerin bir kısmı Afyon’daki matbaalarda basılmaya başlanmıştır. Örneğin ilk yayın hayatına 17 Şubat 1954 tarihinde başlayan Demokrat Uşak Gazetesi altı ay boyunca Afyon ilinde bir matbaada basılmış, daha sonra Uşak il merkezindeki bugünkü Paşa Hanı denilen yerin giriş kapısında ‘Yeni Uşak Matbaası’ Demokrat Uşak Gazetesi’nin yayın sahipleri tarafından açılmıştır. Yine Murat Gazetesi 1953 yılında Uşak’ta yayın hayatına başlamıştır. Bu gazetenin de basımı Afyon’da yapılmaktaydı. 1954-1956 yılları arasında çıkan Dumlupınar Gazetesi İzmir’de, Halk Yolu ve Hür Uşak Gazetelerinin Afyon’da basılıp Uşak’ta dağıtımları yapılmaktaydı. Bu üç gazetenin de Uşak ilinde gazetelerini basacak matbaaları olmadığından dolayı il dışında basılmaları gazete sahiplerine ekonomik açıdan büyük külfetler getirmiştir. Bu zorluklara dayanamayan gazeteler bir iki yıl içinde kapanmışlardır. Ekonomik sebepler başta olmak üzere ilde matbaa olmaması gibi sebeplerden dolayı gazeteler çok uzun ömürlü olmamıştır. Kurultay, Murat, Dumlupınar, Halk Yolu, Hür Uşak, Akın Gazetesi yayın hayatına bir iki yıl devam ederken, Demokrat Uşak, Halkın Sesi, Gürel, 30 Ağustos gazeteleri sadece beş altı ay gibi kısa süre yayın hayatlarını sürdürebilmişlerdir” sözlerini kullandı.

Uşak’ta çıkan dergilere gelince Ersan, “Uşak’ta ilk çıkmaya başlayan dergiler de maalesef uzun ömürlü olmamıştır. 1936 ve 1937 yıllarında ilk sayıları yayınlanan ve içinde Uşak şehrine ait pek çok resmin bulunduğu Uşak Halkevi Dergisi sadece iki sayı çıkarabilmiştir. Uzun zaman sonra 1967 yılında çıkarılan Akın Dergisi ve 1969 yılında çıkmaya başlayan ‘Dünkü Bugünkü Uşak, Halk Eğitimine Yardım Derneği Dergisi’ yayın hayatı kısa süren dergilerdendir. Akın Dergisi; Ocak 1967 tarihinde Nevzat Sebüktay tarafından kurulmuş aylık olarak çıkarılan fikir sanat dergisidir. Akın Dergisi bir yıl yayın hayatına devam edebilmiş ve on iki sayı çıkmıştır. Höyük; 10 Ağustos 1968 tarihinde yayın hayatına girmiş, aylık turizm ve aktüel mecmuasıdır. Dünkü Bugünkü Uşak Dergisi; Şubat 1969 tarihinde ilk sayısı çıkartılan derginin sahibi Uşak Halk Eğitim Yardım Derneği başkanı Hesna Peker, Yazı İşleri müdürü Sabri Kırlı’dır. Toplum, kültür, ekonomi ve aktüel dergisi olup, aylık yayımlanmaktadır . Derginin 1969 yılındaki Temmuz ve Ağustos yılındaki iki sayısı birleştirip özel sayı olarak yayınlanmıştır. Derginin her sayısının kapak rengi değişiktir. Kapak tasarımı ise aynıdır. Derginin kapağında Uşak kilim motifine benzeyen resim mevcuttur. Uşak Halk Eğitim Dergisi; Mart 1978-Ocak 1979 tarihleri arasında altı sayı yayınlanmıştır.Bu dergi Merkez Valisi Mehmet Aldan’ın bütün ısrar ve çabalarına rağmen, dönemin Uşak Valisi Behçet Eren ekonomik sebepleri ve dergiye Uşak halkının gereken ilgiyi göstermemesini sebep gösterip, derginin yayın hayatına son vermek zorunda kalmıştır.Uşak Milli Hâkimiyet Dergisi; 23 Nisan 1985 tarihinde tek sayı olarak çıkartılmıştır. Günümüzde, ülkemizde hemen hemen her il ve ilçenin belediyeleri aylık veya 3-4 ayda bir periyodik yayınlanan dergiler çıkarmaktadır.Bu dergilerde o şehrin tarihi ve kültürü ile ilgili yazılar yayınlanmaktadır. Ne yazık ki Uşak’ımızın böyle bir dergisi yoktur. Darısı Uşak’ımızın başına.

Bu sunumu hazırlarken M.Murat Öntuğ ve Hüseyin Saraç ‘ın ‘Cumhuriyet Döneminde Uşak’ta Matbaa, Gazete ve Dergilerin Tarihsel Gelişim Süreci’ konulu makalesinden yararlandım. Hocalarımıza teşekkür ederim” ifadelerine yer verdi.

Editör: Gülcan Aydoğdulu