“Sarı Ömer”, “Sarıkız” ya da “Deve Örümceği” olarak da bilenen, zehirli bir tür olan, boyu yaklaşık 10 santimetreyi bulan ve etle beslenen böceğin Uşak’ta da görülmeye başlaması, halk arasında tedirginlik yarattı. Sarıkız örümceği, ülkemizde İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak görülen bir türdür. Et ile beslenen bir canlı olmasına rağmen, tam anlamıyla bir örümcek türü değildir. Amerikan askerlerinin "camel spider" (deve örümceği) olarak adlandırdığı bu canlı, Hakkari Dağ Komando Tugayı'ndaki askerler tarafından "Sarı Ömer" olarak da bilinir. İki ağız ve on bacağa sahip olan bu canlı, özellikle akreplerle beslenir ve etçil bir yaşam tarzı sürdürür.
Türkiye'de yaygın olarak bilinmediği için özel bir ismi yoktur ve genellikle "et yiyen örümcek" veya "deve örümceği" olarak adlandırılır. Çölün saldırgan sakinlerinden biri olan Sarıkız örümceği, böcekler, kemirgenler, kertenkeleler, yılanlar ve hatta küçük kuşlar ile beslenir. Soktuğu zaman genellikle fark edilmez çünkü dişleri ile deriyi uyuşturup deldikten sonra içerisine eti sıvı hale getiren bir madde enjekte eder ve daha sonra bu sıvılaşmış eti tüketiyor. Sarıkız örümceği, boyları 7-8 santimetre arasında değişen, Solifugae ailesine ait ve ağ yapmayan bir örümcek türüdür. Bazı bölgelerde "rüzgâr akrebi" olarak da anılır. Yakından incelendiğinde diğer örümcek türlerinden farklılık gösterir. Sarımsı gövdesi ve antenimsi iki ek aparatı ile akrebi andırır. Gözleri ışıktan rahatsız olduğu için genellikle geceleri aktiftir ve saatte 1,5 kilometre hızla hareket edebilir. Zehirli değildir ancak güçlü çeneleriyle yaptığı ısırıklar oldukça acı vericidir. Belki de en rahatsız edici özellikleri, insanların saçlarından bir tutam alarak yuvalarına taşıma alışkanlıklarıdır. Bu yaratık hakkında çeşitli efsaneler bulunur.
Sarıkız örümceğinin saatte 40 kilometre hızla koştuğu, bebek ağlaması gibi sesler çıkardığı ve zehirli olduğu gibi yanlış inanışlar vardır. Bu bilgiler doğru değildir. Sarıkız örümceği ses çıkarmaz ve genellikle böcekler, kertenkeleler gibi küçük canlılarla beslenir. Bir dönem Orta Doğu'da görev yapan Amerikan askerleri, bu örümceğin anestezik bir madde ile insanları uyuşturup etlerini yediği yönünde söylentiler yaymışlardır ancak bu söylentiler gerçeği yansıtmamaktadır. Sarıkız örümceği anestezik madde salgılayamaz ve tehdit edilmediği sürece kendisinden büyük rakiplere saldırmaz. Ayrıca, büyük yüksekliklere sıçrayamaz ve develerin iç organlarına zarar verme gibi bir davranışları yoktur.
Sarıkız Örümceğinin Ekolojik Rolü
Sarıkız örümceği, ekosistem içerisinde önemli bir rol oynamaktadır. Zararlı böcek popülasyonlarını kontrol altında tutarak ekolojik dengeye katkıda bulunur. Avlanma alışkanlıkları, özellikle tarım alanlarında böcek popülasyonlarının kontrol edilmesine yardımcı olur. Bu nedenle, Sarıkız örümceği tarım alanlarında doğal bir zararlı kontrol aracı olarak değerlendirilebilir.
Sarıkız Örümceğinin Davranışları ve Yaşam Alanları
Sarıkız örümceği, genellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde yaşar. Gündüzleri yer altındaki yuvalarında saklanır ve geceleri avlanmak için dışarı çıkar. Agresif bir yapıya sahip olan bu canlı, avını hızlı bir şekilde yakalar ve güçlü çeneleri ile parçalar. Sarıkız örümceği, diğer örümcekler gibi ağ örmez. Bunun yerine, hızlı ve çevik hareketleri sayesinde avını doğrudan yakalar.
Sarıkız Örümceği ve İnsan Sağlığı
Sarıkız örümceğinin insan sağlığına doğrudan bir zararı yoktur. Ancak, güçlü çeneleri ile yaptığı ısırıklar enfeksiyon riski taşıyabilir. Bu nedenle, Sarıkız örümceği ile karşılaşıldığında dikkatli olunmalı ve ısırık durumunda hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Sarıkız örümceğinin ısırıkları, özellikle alerjik reaksiyonlara yatkın kişilerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Sarıkız Örümceği ile İlgili Yanlış Bilinenler
Sarıkız örümceği hakkında pek çok yanlış bilgi bulunmaktadır. En yaygın yanlış inanışlar arasında, örümceğin saatte 40 kilometre hızla koştuğu, bebek ağlaması gibi sesler çıkardığı ve zehirli olduğu bulunmaktadır. Ancak, bu bilgiler doğru değildir. Sarıkız örümceği ses çıkarmaz, anestezik madde salgılamaz ve zehirli değildir. Sonuç olarak, Sarıkız örümceği ekolojik denge açısından önemli bir yere sahiptir ve yanlış bilgilerin aksine, insan sağlığına doğrudan bir zararı bulunmamaktadır. Ancak, güçlü çeneleri ile yaptığı ısırıklar enfeksiyon riski taşıyabileceği için dikkatli olunmalıdır.
SARIKIZ ÖRÜMCEĞİ ISIRIRSA NE YAPILIR?
Sarıkız sizi soktuğu anda, o bölgeyi uyuşturur ve ısırdığı bölgedeki et erimeye başlar. Bu nedenle eğer böyle bir durum ile karşılaşırsanız anında amonyak tedavisi uygulamalısınız. Akabinde hemen bir sağlık kuruluşuna danışmalısınız.