Uşak Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Kent Belleği Projesi Sorumlusu Ömer Aşcı tarafından paylaşılan tarihi belge, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan askerlik uygulamalarına dair dikkat çekici bir örneği gün yüzüne çıkardı. Alaşehir Reddi İlhak Cemiyeti Büyük Kongresi Uşak Heyeti Merkeziyesi’nin 5 Mayıs 1920 tarihli yazışmasında, Uşak’ın Avgan Köyü’nden Kabak Osman’ın oğlu Mehmed’in bedelli askerlikten yararlandığı açık şekilde yer aldı.
Belgede, Alaşehir Milli Fırka Kumandanlığı’na gönderilen yazıda, sevk edilen askerler arasında bulunan Mehmed’in bedel-i nakdîsinin ödendiği belirtilerek kendisinin geri gönderilmesinin talep edildiği ifade ediliyor. 1315 doğumlu olduğu kaydedilen Mehmed’in durumunun resmi makamlar arasında yazışma konusu olması, Milli Mücadele’nin en kritik günlerinde dahi bedelli askerlik uygulamasının sürdüğünü ortaya koyuyor.
Paylaşılan belge üzerinden Osmanlı Devleti’nde bedelli askerliğin tarihsel süreci de yeniden gündeme geldi. Tanzimat Fermanı ile askerlik bir yükümlülük haline getirilirken, ilerleyen yıllarda bedel-i askerî ve bedel-i şahsî gibi uygulamalarla muafiyet alanı genişletildi. 1914 yılında yürürlüğe giren Mükellefiyet-i Askeriye Kanunu ile bedel-i nakdî resmî bir çerçeveye kavuşturulurken, ödeme, eğitim ve tecil şartları ayrıntılı şekilde düzenlendi.
Kent Belleği Projesi kapsamında gün yüzüne çıkarılan bu belge, Uşak’ın Milli Mücadele dönemindeki idari ve toplumsal yapısına ışık tutarken, askerlik uygulamalarının yerel ölçekte nasıl yürütüldüğünü de somut bir örnekle ortaya koyuyor. Ömer Aşcı, bu tür belgelerin kentin hafızasını diri tuttuğunu ve Uşak tarihinin ayrıntılarını anlamada önemli katkılar sunduğunu vurguladı.