Son yıllarda çocuklar ve gençler arasında hızla artan akran zorbalığı vakaları, artık yalnızca okul bahçeleriyle sınırlı değil. Sözlü, duygusal, sosyal dışlama ve dijital saldırıları kapsayan bu davranış biçimi, çocukların özgüvenini, akademik başarısını ve ruh sağlığını ciddi biçimde etkiliyor. İstanbul Rumeli Üniversitesi Çocuk Bakımı ve Gençlik Hizmetleri Bölüm Başkanı Öğr. Gör. Elif Türel, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şu uyarıda bulundu:
“Çocukluk ve ergenlik döneminde maruz kalınan zorbalık, ilerleyen yıllarda kaygı bozukluğu, depresyon ve sosyal uyum problemleriyle sonuçlanabilir. Bu durum, bireysel değil; toplumsal bir ruh sağlığı sorunudur.”
Zorbalık Artıyor, Dijital Ekranlar Tehdit Alanı Oldu
Türel, akran zorbalığındaki artışın nedenlerini şiddet kültürünün yaygınlaşması, sosyal medya etkisi ve aile içi iletişim eksikliği olarak sıraladı:
“Çocuklar sosyal medyada hakaret, tehdit, küçük düşürücü paylaşımlar ve dışlanma gibi durumlarla karşılaşıyor. Bu, gençlerin güven duygusunu zedeliyor ve yalnızlaşmalarına neden oluyor.”
Akran Zorbalığı Birçok Biçimde Görülüyor
Türel, zorbalığın yalnızca fiziksel saldırıdan ibaret olmadığını hatırlatarak farklı türlerine dikkat çekti:
Fiziksel: İtme, vurma, eşyaya zarar verme
Sözel: Lakap takma, alay etme, hakaret etme
Sosyal: Dışlama, söylenti çıkarma
Siber: Tehdit mesajları, fotoğraf veya video paylaşımı
“Benzer yaş gruplarının kasıtlı ve tekrarlayan zarar verici davranışları akran zorbalığıdır. Bu, bir şaka değil, sistematik bir travmadır”
Aile Tutumları Belirleyici Rol Oynuyor
Uzmanlara göre baskıcı veya ilgisiz ebeveyn tutumları, empati eksikliği ve düşük benlik saygısı, çocuklarda zorbalığa eğilimi artırabiliyor. Türel, “Zorbalığa maruz kalan çocuklar genellikle içe kapanık, çekingen ve sosyal desteği az bireylerdir” diyerek ailelere dikkat çağrısı yaptı.
Zorbalığa maruz kalan çocuklarda şu belirtiler gözlemlenebiliyor:
Açıklanamayan yaralanmalar
Eşyaların sık sık kaybolması veya zarar görmesi
Okula gitmek istememe
Akademik başarıda düşüş
Sürekli gerginlik, kaygı veya depresif ruh hali
Türel, “Öğretmenler ve ebeveynler bu sinyalleri erken fark ederse, birçok olumsuz sonuç önlenebilir” dedi.
Açık İletişim ve Empati En Etkili Koruma
Uzmanlara göre, akran zorbalığının önlenmesinde güvene dayalı iletişim kilit rol oynuyor.
“Ebeveynler, çocuklarının duygularını rahatça paylaşabilecekleri bir ortam yaratmalı. Çocuk, zorbalık karşısında yalnız olmadığını hissetmeli.” Türel ayrıca öğretmenlere çağrıda bulunarak, “Empatiyi geliştiren sınıf etkinlikleri ve farkındalık çalışmaları zorbalıkla mücadelede etkili olur” dedi.
Erken Müdahale, Hayat Kurtarabilir
“İtme, alay veya dışlama gibi davranışlar küçük yaşta zararsız görünse de, müdahale edilmezse ileride ciddi şiddet biçimlerine dönüşebilir. Çocuklara empati, saygı ve yardımlaşma değerlerini erken yaşta kazandırmak, en güçlü koruma kalkanıdır.”