Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE), Marmara Bölgesi’ndeki deprem erken uyarı altyapısında kritik bir aşamayı tamamlayarak saniyeler içinde uyarı üretebilen yeni nesil test sistemini duyurdu. Modern istasyon ağıyla desteklenen sistem, bölgenin deprem riskine karşı daha hızlı reaksiyon verilmesini amaçlıyor.
KRDAE Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel, erken uyarı teknolojilerinin deprem dalgaları hissedilmeden önceki kritik zaman dilimini hayat kurtaran adımlar için kullanılabilir hâle getirdiğini belirterek, “Yeni istasyonlarımız sayesinde veri iletim gecikmesini 0.2 saniyeye indirdik. Marmara’da meydana gelecek bir depremde sistem, yakın istasyon yoğunluğuna bağlı olarak 6–9 saniye içinde uyarı üretebilecek kapasitede. Bu süre; metro hatlarının durdurulması, gaz vanalarının kapatılması ve hızlı trenlerin yavaşlatılması gibi otomatik güvenlik önlemleri için hayati önem taşır” dedi.
8.4 Saniyelik Test Başarısı
2 Ekim 2025’te Marmara Denizi’nde yaşanan Mw 5.0 büyüklüğündeki depremde yeni sistem ilk uyarıyı 8.4 saniyede verdi. Uyarı süresinin, kullanıcıların merkez üssüne olan uzaklıklarına göre değiştiği belirtildi. Bu performans, sistemin gerçek koşullarda hızlı ve doğru şekilde çalıştığını kanıtladı.
Modern Altyapı ile Daha Hızlı Hesaplama
Marmara genelinde kurulan 30 yeni kuvvetli yer hareketi istasyonu, veri iletim hızını önemli ölçüde artırdı. İlk sinyalin en az dört istasyonda algılanmasıyla sistem 6–9 saniye içinde deprem yeri ve büyüklüğünü hesaplayarak uyarı verebilir seviyeye geliyor. Kullanılan yazılımlar, Avrupa ve Orta Amerika’da başarıyla uygulanan algoritmalardan uyarlanıyor.
KRDAE’nin bir diğer hedefi ise Marmara Denizi tabanına gerçek zamanlı veri ileten sensörler yerleştirmek. Çalışmanın tamamlanmasıyla erken uyarı süresinin 3–6 saniyeye kadar düşmesi bekleniyor.
Türkiye Genelinde Yaygınlaştırılacak
Sistem hâlen test aşamasında olsa da ağ modernizasyonu tamamlandıkça erken uyarı altyapısının Türkiye geneline yayılması planlanıyor. Bu adım, özellikle deprem riski yüksek bölgelerde kritik kurumların daha hızlı önlem almasını sağlayacak.
25 Yılı Aşan Erken Uyarı Deneyimi
Türkiye’de deprem erken uyarı çalışmalarının temeli, 1998’de başlatılan İstanbul Deprem Hızlı Müdahale ve Erken Uyarı Sistemi ile atıldı. 2001’de 100 hızlı müdahale ve 10 erken uyarı istasyonuyla hizmete giren sistem, bugün hâlâ aktif olarak kullanılıyor. İstanbul’da meydana gelen depremlerde gerçek zamanlı sarsıntı ve hasar dağılımı haritaları üretilerek kritik kurumlarla paylaşılıyor. Kandilli Rasathanesi, Marmara ve diğer deprem riski yüksek bölgelerde toplum güvenliğini artırmaya yönelik çalışmalarına aralıksız devam ediyor.