TÜİK'in 2024 yılına ait "İşgücü Piyasasında Gençler" özel konulu araştırması, genç nüfusun istihdam, eğitim ve beceri uyumuna dair çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. 15-34 yaş grubundaki gençlerin istihdam oranı %52,5 olarak kaydedilirken, her dört gençten biri eğitim düzeyiyle uyuşmayan işlerde çalışıyor.
Genç İşgücünde Önemli Farklılıklar
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Avrupa Birliği’ne uyum çerçevesinde yürütülen araştırmada, 15-34 yaş aralığında kurumsal olmayan nüfusun 24 milyon 291 bin olduğu bildirildi. Bu grubun 14 milyon 606 bini işgücüne dahilken, istihdam edilen genç sayısı 12 milyon 744 bin oldu. Genç işsizlik oranı %12,7 olarak açıklanırken, işgücüne katılma oranı %60,1 oldu.
Gençlerde Eğitim ve İş Uyumu Sınırlı
Araştırmaya göre gençlerin %67,2’si eğitim seviyesiyle yaptıkları işin uyumlu olduğunu belirtirken, %25,4’ü eğitim düzeylerinin işlerine göre fazla olduğunu ifade etti. Eğitim seviyesiyle işin gereksinimlerinin uyuşmadığını belirtenlerin oranı ise %7,4 oldu. Bu oran, özellikle mesleki veya teknik lise mezunlarında ve 2-3 yıllık yüksekokul mezunlarında daha yüksek.
Beceri Uyuşmazlığı Dikkat Çekiyor
İşgücü piyasasında beceri eşleşmelerine de dikkat çekilen araştırmada, gençlerin %70,3’ü mevcut işleriyle becerilerinin uyumlu olduğunu ifade etti. Ancak 4 yıllık üniversite mezunlarının %20,8’i, meslek lisesi mezunlarının ise %34’ü becerilerinin işlerinden daha yüksek olduğunu belirtti. Bu, eğitimli gençlerin uzmanlık alanlarında çalışamadıklarına işaret ediyor.
Staj Yapan Daha Kolay İş Buluyor
Lise ve üzeri eğitim almış gençler arasında eğitim sürecinde staj ya da çıraklık deneyimi yaşayanların istihdam oranı %68,6 ile dikkat çekerken, bu oran erkeklerde %82,2’ye kadar çıkıyor. Staj yapmayan gençlerde ise istihdam oranı %55,8'de kalıyor. Bu fark, deneyimin iş bulmadaki önemini bir kez daha gözler önüne seriyor.
Gençlerin %17,7’si Eğitimini Yarıda Bırakıyor
Gençlerin %17,7’si eğitimini yarıda bırakmış veya bölüm değiştirmiş durumda. Bu durumun başlıca nedenleri arasında ekonomik zorluklar (%22,5), beklentilerin karşılanmaması (%17,2) ve ailevi nedenler (%14,1) yer aldı. Gençlerin eğitimden erken kopması, işgücü piyasasında kalıcı sorunlara yol açabilecek bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
İlk İşe Geçiş Süresi Kadınlarda Daha Uzun
Eğitimini tamamlamış ya da bırakmış gençlerin sadece %15,7’si ilk altı ay içinde uzun süreli bir işe başlayabildi. Kadınlarda bu oran %14 iken erkeklerde %17,3 seviyesinde. Kadınların %33,9’u eğitim sonrası üç aydan uzun süreli bir işe hiç başlayamadığını belirtti. Bu veri, cinsiyet eşitsizliğinin işgücü piyasasında hâlâ önemli bir engel oluşturduğunu gösteriyor.
Genç İstihdamında Kalıcı Politikalar Şart
TÜİK verileri, gençlerin iş hayatına entegrasyonunda önemli sorunların sürdüğünü ve eğitim-istihdam-beceri uyumunun güçlendirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Uzmanlara göre, staj ve çıraklık sistemlerinin yaygınlaştırılması, eğitimin işgücü ihtiyaçlarına uygun hale getirilmesi ve kadın istihdamının teşvik edilmesi, genç işsizlikle mücadelede kritik rol oynayacak.