UŞAK’TA, SANAYİCİ VE KUVAYİ MİLLİYECİ MUSTAFA BACAK

Uşak tarihi fotoğraf ve anılarını paylaşan Uşaklı Haldun Temel Ersan, Uşak’ta yaşadığı dönemde iz bırakan ancak yeni nesillerce bilinmeyen sanayici ve kuvayı milliyeci Mustafa Bacak’ı anlattı.

Uşaklı Haldun Temel Ersan, sanayici ve kuvayı milliyeci Mustafa Bacak kapsamına ilişkin yaptığı açıklamada; “Mustafa Bacak 1876 yılında Uşak’ta doğmuştur. Baba adı Hasan, anne adı Emine’dir. Uşak Rüştiye mektebinden mezun olmuştur. Halı üretimi ve ticareti ile uğraşan diğer kardeşleri ile beraber 1900’lü yılların başında Uşak’ta Bacakoğlu halı ipliği fabrikasını kurmuşlardır. Kurtuluş savaşından önce ve sonraki yıllarda bu fabrikada idare heyeti üyeliği ve başkanlığı yapmıştır. Yunan ordusunun 15 mayıs 1919’da İzmiri işgal etmesi ve Gediz vadisi içinde Ödemiş yönünde ilerleyişi, Uşak’ta ilk direniş hareketlerini başlatır. Önce İbrahim Tahtakılıç ve arkadaşları Reddi İlhak cemiyetinden Kuvayı Milliye örgütlenmesine geçerler. O sıralarda Uşak’ta Bacakoğlu Mustafa ve arkadaşları da Karakol Cemiyeti adında ayrı bir gizli örgüt kurarlar. Bu örgüt “Müdafaa-i Hukuk Heyeti Milliyesi ne katılır” dedi. Mustafa Bacak’ın Tercümei Hal kağıdındaki  yazdıklarını paylaşan Uşaklı Haldun Temel Ersan; “Bu günlerdeki çalışmalarını milletvekili seçildikten sonra TBMM’ye verdiği Tercümei Hal Kağıdında şöyle anlatır; ‘Yunanlıların İzmir’i işgali üzerine alınan bir telgrafla Uşakta bir Reddi İlhak Cemiyeti teşkil ve Yunanlılara karşı müdafaa ve hücum taburu teşkiline ve memleket asayişini muhafaza noktasından birde süvari taburu teşkil ve bunların iaşe ve ilbaslarında hiç kimseyi incitmeksizin yapılan bir usulle para,silah toplamak ve cephedeki askerlerimize yardımda en önde bulunduk.’ Yunanlılar 29 Ağustos 1920 tarihinde Uşak’ı işgal ettikten sonra yaptıkları istihbarat çalışmalarında Mustafa bey ve Alaattin Tiritoğlu’nun Kuvayı Milliye’ ye yardım ettiklerini öğrenirler ve haklarında vur emri çıkarırlar. Bunun üzerine Mustafa bey ve Alaattin Tiritoğlu Uşaktan at arabasıyla yakalanmadan Afyon’a oradan da Antalya’ya giderler ve Antalya limanından gemiyle İtalyan İşgalindeki Rodos adasına geçerler. Hanımı Atiye Bacak da köylü kadın kılığında atların yem yediği torbada bir bebekle(Semahat Özyürek) İzmire gider. Buradan Rodosa işleyen motorlarla adaya güçlukle ulaşır. Rodos’ta kaldıkları süre içinde bir kızı daha (Nebahat Oğuz) dünyaya gelmiştir. Kurtuluş savaşımızın kazanılmasından sonra Uşak’a geri dönerler” şeklinde konuştu. Mustafa Bacak’ın savaştan sonra tüccarlık ve fabrikatörlük dışında bir çok kuruluşta görev aldığına değinen Uşaklı Ersan, “Hilal-i Ahmer,Himaiye-i Etfal cemiyetleri,Vilayet Umumi Meclis ve Daimi Encümen üyelikleri,Uşak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı görevlerinde bulunmuştur. Kurtuluş Savaşı sırasındaki hizmetlerinden dolayı kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile şereflendirilmiştir. 4. dönem milıetvekilliğine seçilen Alaattin Tiritoğlu’nun belediye başkanlığından zamanında istifa etmemesi üzerine milletvekilliği düşmüş bunun üzerine milletvekilliğine girmeye hak kazanmıştır. Ancak mazbatası onaylanmamıştır. 6. dönemde tekrar seçimlere katılarak kazanmış ve meclise girmiştir. Evli ve yedi çocuk babası olan Mustafa Bacak 26 Ocak 1942 tarihinde geçirdiği bir fıtık ameliyatından sonra zatürreye yakalanarak vefat etmiştir. Mustafa Bacak’ın TBMM’ ye verdiği Tercümei Hal kağıdı ve İstiklal Madalyasının ihtara beratı, TBMM albümündeki özgeçmişi gibi belgelerle ölümünden önce Uşak’ta çekilmiş fotoğraflarından bulabildiklerimi paylaşıyorum. Mustafa Bacak’ın aile fotoğraflarını bana gönderen torunları Tülay Özusta ve Tuncay Özyürek’e de çok teşekkürler ederim. Mustafa Bacak’ın Rodos’a kaçış bilgilerini Sadiye Tutsak’ın ‘Esaret Sancısı’ kitabından faydalandım. Bu bilgiler için Sadiye Tutsak’a teşekkürler” ifadelerini kullandı.