EYT’den Kimler Yararlanabiliyor?
Milli Eğitim Bakanlığı’nın açıklamasına göre, ilk kez sigortalı olarak 8 Eylül 1999’dan önce işe başlayanlar, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamına giriyor. Bu kişiler yaş şartı aranmadan emekli olabiliyor. Sigorta başlangıcı 18 yaşından önce olsa bile düzenlemeden faydalanmak mümkün. Ancak sigortalılık süresi, 18 yaşın tamamlandığı tarihten itibaren başlıyor.
Örnek Hesaplama: 1984 Doğumlu Bir Çalışan
22 Nisan 1984 doğumlu, sigorta başlangıcı 4 Haziran 1999 olan bir kişi örnek alındığında; e-Devlet kayıtlarında 20 yıllık sigortalılık ve 5975 prim günü gerektiği görülüyor.
Bu kişinin mevcut prim günü 6033, sigortalılık süresi ise 23 yıl 3 ay. Ancak 18 yaşını 22 Nisan 2002’de doldurduğu için, 20 yıllık süresini 22 Nisan 2026’da tamamlayacak. Böylece 42 yaşında emekli olabilecek. Eğer EYT düzenlemesi olmasaydı, aynı kişi 56 yaşında emekli olacaktı.
2008 Sonrası Sigortalılar İçin Kısmi Emeklilik
2008 sonrası ilk kez sigortalı olanlar için sistem farklı işliyor. Örneğin 1 Nisan 1966 doğumlu ve 26 Şubat 2016’da sigorta girişi olan bir çalışan, 9000 prim günü yerine 5400 prim günü ile kısmi emeklilik hakkı elde edebilir.
9,5 yıl prim ödeyen bu kişi, 5,5 yıl daha ödeme yaparak 5400 günü tamamlayabilir. Ancak 8 Eylül 1999 sonrasında sigorta başlangıcı olanlarda yaş sınırı yükseliyor: kadınlar için 61, erkekler için 63 yaş. Bu örnekteki kişi primlerini 2031’de tamamlayıp 63 yaşında emekli olabilecek. Askerlik borçlanması yaparsa bu tarih öne çekilebiliyor.
Kıdem Tazminatı Hakkı Nasıl Doğar?
8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigorta başlangıcı olan çalışanlar, kendi isteğiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabilir. Bunun için;
-
25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günü, veya
-
Süreden bağımsız olarak 7000 prim günü şartının tamamlanması gerekiyor.
2010 yılında sigorta girişi yapılan bir örnekte, 25 yıllık süre 2035’te doluyor. Çalışan, 7000 prim gününü tamamladığında SGK’dan “kıdem tazminatı yazısı” alarak işverene sunabilir. Bu belge ile kendi isteğiyle ayrılan çalışan, tazminat hakkını kaybetmeden işten çıkabilir.